Nội Dung Chính
Thắng dền
Thắng dền thoạt đầu nhìn sẽ giống món bánh trôi tuy nhiên khi thưởng thức sẽ có vị khác biệt với bánh trôi đấy. Thắng dền được nặn từ bột gạo nếp nương, ở trong có nhân đường hoặc đậu xanh, thắng dền được ăn cùng với nước dùng gồm có đường, nước gừng. Sau đó rắc một chút lạc vừng rang chín và thưởng thức. Đây là món ăn rất đắt hàng vào mùa đông, khi trời tối rét mà được ăn thắng dền nước gừng thì còn gì bằng. Nó sẽ làm ấm người rất nhanh đấy. Bạn có thể ăn thắng dền tại các cửa hàng bán ở vỉa hè vào buổi tối ở các huyện như Đồng Văn, Quản Bạ, Mèo Vạc. Một bát thắng dền có giá từ 5 đến 10 ngàn đồng.
Rau cải cay
Rau cải cay vùng cao làm rất đơn giản, món ăn này đặc có vị chua cay rất đặc trưng mà không cần gia vị. Vào mùa rau cải thì đây là món ăn được người làm nhiều nhất. Ngồng cải rửa qua với nước rồi trần qua nước sôi, sau đó cho vào xô hoặc chậu ngâm với nước ấm đậy kín. Sau 1 đến 2 ngày là có thể ăn được, khi mở nắp ra bạn sẽ thấy ngay vị cay xộc lên mặt. Chế biến ngồng cải rất đơn giản, ngồng cải được tách lá, phần ngọn được bóc vỏ rồi thái nhỏ bằng đốt ngón tay, khi xào nêm thêm muối và bột ngọt cho vừa ăn. Món ăn này giúp giữ nhiệt cơ thể rất tốt bởi vị cay nồng của nó, vị chua giúp giảm độ ngấy của những món dầu mỡ. Khi biết cách làm bạn có thể làm tại nhà. Nó dễ hơn làm kim chi hay dưa muối rất nhiều.
Thịt lợn cắp nách
Người dân vùng cao Hà Giang nuôi lợn hoàn toàn bằng những thức ăn tự nhiên, họ nấu cám cho lợn ăn bằng dây khoai lang, cây chuối, bột ngô và thức ăn thức ăn thừa gia đình. Lợn nuôi đến lứa sẽ cắp nách mang ra chợ bán, nhiều người thích thịt lợn cắp nách bởi thịt rất thơm, chắc mà lơn không già quá. Lợn cắp nách ngon nhất lafkhi được quay trên bếp than cả con, bên trong con lợn được ướp lá mắc mật và gia vị. Ngoài ra thịt lợn cắp nách được chế biến thành thịt nướng, thịt lợn hấp chấm với mắm tôm, thịt lợn xào lăn với riềng mẻ, thịt lợn nấu dựa mận, lòng dồi heo… Thịt lợn rất thơm và chắc, đó là điều đặc biệt riêng của thịt lợn cắp nách.
Rêu nướng
Rêu nướng là món ăn đặc trưng của dân tộc Tày, rêu nướng không chỉ là món ăn thông thường mà còn có tác dụng lưu thông khí huyết, giải nhiệt, ổn định huyết áp và tăng cường sức đề kháng rất tốt. Theo kinh nghiệm được truyền lại từ nhiều đời của người Tày, khi đi tìm rêu nên chọn những bãi rêu lớn, bởi ở đó rêu vừa nhiều, vừa ngon. Rêu tươi đem về được vò đập thật kỹ cho sạch nhớt phù sa, sau đó có thể chế biến thành nhiều món. Khi vớt rêu, phải đứng ở dưới suối để vớt. Nước cứ chảy từ trên xuống lấy tay quơ ngang, những cái nào non nhất thì lấy. Rêu chỉ sống trong 7 ngày, tức là khi nó mọc lên 3-4 ngày là phải vớt ngay nếu để quá 7 ngày nó trở thành màu trắng bệnh không ăn được nữa. Rêu thường có theo màu và ở những bãi rêu lớn vì thế món ăn này không phải lúc nào cũng có. Rêu khi rửa sạch thì được trộn với sả, gừng, muối, hạt tiêu rồi gói vào lá dong nướng trên bếp. Ngoài món rêu nướng rêu có thể nấu với nước xương hầm, nước luộc gà. Nhiều gia đình bảo quản rêu bằng cách treo trên gác bếp, khi có khách quý thì mang ra chiêu đãi. Nếu bạn lên vùng cao được thưởng thức món ăn từ rêu thì rất may mắn đó.
Cháo ấu tẩu
Cháo ấu tẩu là một món ăn rất đặc trưng, tuy nhiên không phải ai cũng biết nấu món cháo này đâu nhé. Nguyên liệu chính của món ăn là gạo nếp, củ ấu tẩu và chân giò. Sau khi vo gạo xong sẽ dùng nước vo gạo để ngâm củ ấu tẩu cho mềm và sạch những cặn bẩn. Sau đó nấu ấu tẩu chừng 4 tiếng để ấu tẩu mềm và tơi khi cho vào nấu cùng cháo sẽ hòa quyện, chân giò chặt miếng vừa ăn. Tất cả cho vào nồi ninh dừ cùng với muối và bột ngọt. Cháo ấu tẩu có vị đắng, nhưng khi ăn đến cổ họng thì cảm giác rất ngọt. Những người đã quen với vị đắng ấy bị nghiện cháo ấu tẩu. Bạn có thể thưởng thức món ăn này tại các cửa hàng bán cháo ấu tẩu ở thị xã Hà Giang hoặc những huyện vùng cao. Tuy nhiên những cửa hàng này chưa có trên googlemap nên muốn thưởng thức bạn có thể hỏi thăm người dân sống ở đó, rất dễ tìm thôi. Tùy từng cửa hàng mà giá bán cháo ấu tẩu cũng khác nhau trung bình một bát cháo to có giá từ 25 đến 30 ngàn đồng.
Bánh tam giác mạch
Say mê vì sắc hoa lãng mạn của cây tam giác mạch mà nhiều người quên mất nó cũng là một loại cây lương thực. Sau mùa hoa, bà con dân tộc thu hoạch hạt tam giác mạch, đem phơi khô và dùng để làm bánh, ủ rượu, nuôi gia súc.Quy trình để làm ra một chiếc bánh không dễ bởi hạt tam giác mạch không dễ xay nhỏ mịn nếu dùng cách xay tay, bà con dân tộc chỉ có chiếc cối đá thường xay ngô chứ xay hạt tam giác mạch rất khó. Mà nếu không xay được thật mịn thì khi làm ra bánh sẽ lợn cợn rất khó ăn. Sau khi nhào bột với nước để đúc thành những chiếc bánh tròn dẹt, rộng hơn gang tay, người ta sẽ đem hấp chín. Khi ăn, sẽ mang ra nướng trên bếp than cho nóng và thơm. Hiện nay bánh tam giác mạch đã được làm với quy trình hiện đại hơn, bánh đã có thương hiệu riêng và được bày bán ở những địa điểm du lịch tại Hà Giang. Bánh tam giác mạch giờ đây không được bán nhiều ngoài chợ nữa mà được đóng hộp bán ở những địa điểm du lịch nhiều hơn, một hộp bánh có giá từ 25 đến 30 ngàn đồng.
Mèn mén
Mèn mén được làm từ hạt ngô đã già. Có thể nhiều người chưa biết đến thứ món ăn thú vị này. Sau mỗi mùa ngô thì mèn mén là món chính trong các gia đình người Mông và được bán ở ngoài chợ với giá 10 đến 15 ngàn đồng một bát tô phở. Mèn mén được làm rất kì công, đầu tiên phải xay nhỏ hạt ngô ra thành bột sau đó hấp cách thủy, vừa hấp vừa phải rưới thêm nước cho mèn mén chín đều mà không bị khô quá. Trong khi hấp cũng để lửa nhỏ như vậy mèn mén mới ngon và thơm, người Mông thường ăn mèn mén với canh rau cải, canh thịt, tẩu chúa. Mèn mén trở thành thứ lương thực chính trong bữa ăn hàng ngày như cơm trắng vậy. Khi ăn mèn mén nên ăn miếng nhỏ, khi ăn không nên nói chuyện nếu bạn không muốn bị nghẹn.
Mật ong bạc hà
Mật ong bạc hà là thứ đặc sản của Huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Được gọi là mật ong bạc hà vì những con ong thường hút mật ở những bông hoa bạc hà rồi chiết ra thứ mật ong mang đậm hương vị loài hoa này. Cứ độ tháng 9 âm lịch là mùa hoa bạc hà nở rộ nhất và cũng là thời điểm ong đi lấy mật nhiều nhất. Trong khoảng thời gian này những người thợ nuôi ong phải đặt tổ gần những ruộng hoa, những nơi có hoa nở nhiều. Vì là hoa mọc tự nhiên nên những tổ ong được đặt ở những khe đá tai mèo tại những ngọn núi cao. Mật ong bạc hà rất quý vì quá trình sản xuất ra mật ong khá vất vả, hơn nữa mùi vị bạc hà rất đặc trưng, không miền nào có được. Bạn có thể mua mật ong tại nhà những người dân tự nuôi ong với giá từ 350 đến 400 ngàn đồng 1 lít. Mật ong là thứ thuốc để chữa bệnh và làm đẹp rất hữu hiệu, hãy tranh thủ có được thứ mật ong nguyên chất thơm ngon này nhé.